Oorzaken van ongewild urineverlies
Wanneer de blaas gevuld raakt met urine, ontstaat aandrang om te plassen. Dit gevoel wordt sterker naarmate de blaas – die een capaciteit van zo’n 300 tot 500 ml heeft – voller raakt. De informatie over de vullingsgraad van de blaas wordt via een speciaal zenuwcentrum onder in het ruggenmerg naar de desbetreffende zenuwcentra in de hersenen gestuurd, zodat bewust een beslissing over de urinelozing kan worden genomen. Als plaats en tijd het toelaten, wordt de opdracht daartoe weer in omgekeerde richting via het ruggenmerg naar de blaas overgebracht. De blaas trekt zich samen en de sluitspier ontspant zich, zodat de urine uit de blaas kan lopen.
Uit deze vereenvoudigde voorstelling van zaken wordt duidelijk hoe gemakkelijk dit systeem ontregeld kan raken. Ongecontroleerd urineverlies kan bijvoorbeeld ontstaan wanneer de sluitspier niet meer voldoende kracht heeft, de blaas te sterk of juist helemaal niet meer samentrekt, de afvoer van urine uit de blaas wordt belemmerd of de overdracht van zenuwsignalen tussen blaas, ruggenmerg en hersenen geheel of gedeeltelijk belemmerd is. Al deze functiestoornissen kunnen de meest uiteenlopende oorzaken hebben, zoals urineweginfecties, verslapping van de bekkenbodemspieren, achteruitgang van de hersenfuncties, beschadiging van het ruggenmerg, bijwerkingen van medicijnen enzovoort.
Ongewenst urineverlies is een aanwijzing voor het bestaan van een bepaalde aandoening die, indien mogelijk, behandeld moet worden. Hieronder wordt een overzicht gegeven van veel voorkomende oorzaken van urine-incontinentie.
Zwangerschap & bevalling
Tijdens de zwangerschap wordt de buikwand slapper en kan de blaas zich verplaatsen. Het kindje zelf legt ook druk op de bekkenbodemspieren waardoor deze kunnen verminderen in kracht. Tenslotte hebben ook hormonale veranderingen invloed op de bekkenbodemspieren. Tijdens de bevalling worden de bekkenbodemspieren nog wat uitgerekt. Na de bevalling herstelt dit zich vanzelf. Ook kan het zijn dat enkele zenuwen tijdens de bevalling worden beschadigd. Urine-incontinentie tijdens of na de zwangerschap komt veel voor en is dus allerminst alleen een ouderdomskwaal. In de meeste gevallen is urine-incontinentie na de zwangerschap tijdelijk, doordat veel problemen zich weer herstellen en ook nog eens verbeterd kunnen worden door oefeningen. Hoe snel dit herstel gaat verschilt per persoon en is afhankelijk van de combinatie van alle bovengenoemde factoren.
Menopauze
Urine-incontinentie komt voor bij vrouwen vanaf 35 jaar en kan verschillende oorzaken hebben. Na een bepaalde leeftijd, rond de 50 jaar, neemt het aantal gevallen toe. Vanaf deze leeftijd neemt het oestrogeengehalte af. Daarnaast is er sprake van weefselveroudering dat zich minder snel herstelt. De blaas kan zich hierdoor verplaatsten. Ten slotte neemt over het algemeen de spierkracht af door het hele lichaam, dus ook bij de bekkenbodemspieren en de sluitspier.
Prostaatvergroting
De prostaat is een klier die prostaatvocht produceert voor de zaadcellen en is gelegen aan de uitgang van de blaas, dicht tegen de urinebuis. Als mannen ouder worden, neemt het volume van de prostaat vaak toe dankzij testosteron (mannelijk hormoon). Een vergroting van de prostaat kan er ook voor zorgen dat u moeilijker kunt plassen. Voorbeelden zij een slechte plasstraal en nadruppelen (PMD). In extremere situaties kan vergroting van de prostaat er ook voor zorgen dat de plasbuis wordt dichtgeknepen en dat de blaas overvol raakt. Er ontstaat een zogenaamde overloopblaas, ofwel overloopincontinentie.
Operaties
Bij een operatie aan de urinebuis kan onverhoopt beschadiging optreden. Incontinentie kan het gevolg zijn. Ook krijgen patiënten bij een operatie een katheter. Soms kan door de katheter incontinentie optreden, maar dat is vaak van tijdelijke aard.
Verzakkingen
Bepaalde organen in het lichaam kunnen in meer of mindere mate verzakken, vaak door verzwakte bekkenbodemspieren of een (zware) bevalling. Als er sprake is van een verzakking dan kan het de mate van incontinentie verergeren. Veel voorkomende verzakkingen zijn verzakking van de baarmoeder, vagina of blaas.
Infecties aan urineweg of blaas
Als u regelmatig infecties aan de urineweg of blaasontsteking heeft, kan dat de kans op urine-incontinentie verhogen.
Aandoeningen
Sommige aandoeningen zoals, dementie, diabetes of een beroerte kunnen ervoor zorgen dat de communicatie in het zenuwcentrum minder effectief verloopt. Bij bepaalde neurologische indicaties zoals Alzheimer, Spina Bifida of MS is dit ook het geval.